31 stycznia 2020 r. Wielka Brytania opuściła Unię Europejską. Do 31 grudnia 2020 r. trwał okres przejściowy, podczas którego w praktyce nadal obowiązywały unijne reguły (w tym swoboda przepływu osób). Od 1 stycznia 2021 r. swoboda przepływu zakończyła się, a dla nowych przyjazdów obowiązuje brytyjski system imigracyjny oparty na punktach. Przedstawiciele UK nie zasiadają już w Parlamencie Europejskim.
Jeśli mieszkałeś(-aś) w UK przed 31 grudnia 2020 r.
Obywatele UE/EEA/Szwajcarii i ich rodziny, którzy zamieszkali w UK do 31 grudnia 2020 r., mogli zachować prawo pobytu dzięki EU Settlement Scheme (EUSS). Zasadniczy termin na złożenie wniosku upłynął 30 czerwca 2021 r., ale nadal można składać spóźnione wnioski – jeśli ma się „reasonable grounds” (uzasadnione powody opóźnienia). W czasie oczekiwania na decyzję posiadacz Certificate of Application zachowuje prawa do życia i pracy.
Uwaga: jeśli przyjechałeś(-aś) po 1 stycznia 2021 r., potrzebujesz odpowiedniej wizy (np. Skilled Worker) – same obywatelstwo UE nie daje już automatycznego prawa do pracy. Pracodawcy weryfikują prawo do pracy (share code).
Statusy w EU Settlement Scheme
Settled status (ILR) – dla osób z ciągłym pobytem 5-letnim. Daje prawo do bezterminowego pobytu, ale może wygasnąć po dłuższej nieobecności poza UK (co do zasady po 5 latach z rzędu; dla obywateli Szwajcarii – 4 lata). Ułatwia ubieganie się o obywatelstwo. Pre-settled status – dla osób z krótszym pobytem. Od 2023 r. Home Office automatycznie przedłuża pre-settled (najpierw o 2 lata, a następnie – zgodnie z nowszymi zasadami – do 5 lat) tuż przed upływem ważności, a od stycznia 2025 r. uruchomiono proces automatycznego przekształcania pre-settled w settled, gdy dane (np. z HMRC) potwierdzają spełnienie 5-letniej ciągłości pobytu. Jeśli automatyka nie zadziała, nadal można złożyć własny wniosek o settled.
Jak złożyć/uzupełnić wniosek (EUSS)
Wciąż można aplikować, jeśli Twój termin był późniejszy niż 30.06.2021 albo masz „reasonable grounds” dla spóźnienia (np. powody zdrowotne, brak wiedzy w szczególnych okolicznościach itp.).
Tożsamość potwierdza się poprzez aplikację „EU Exit: ID Document Check” (dla EUSS – to właściwa aplikacja; nie używa się „UK Immigration: ID Check”). Możliwa jest też ścieżka pocztowa w szczególnych przypadkach.
Opłata: wniosek w EUSS jest bezpłatny.
Jakie dokumenty mogą być potrzebne?
Po podaniu numeru National Insurance system często sam potwierdza okresy pobytu (dane HMRC/DWP). Jeśli to niewystarczające, dołączasz dowody ciągłej rezydencji – np. wyciągi bankowe, payslipy/P60, umowy najmu i rachunki za media, council tax, listy ze szkoły/uniwersytetu, listy od GP/NHS. Co do zasady wystarcza 1 dokument na miesiąc/okres; limit to 10 plików (poproszą o więcej, jeśli trzeba). Paragony czy bilety nie są typowymi dowodami. Cyfrowy status i aktualizacje danych.
Status EUSS jest cyfrowy – prawa (do pracy, najmu itp.) potwierdza się share code’em online. Warto aktualizować dane (paszport/ID, e-mail, telefon, adres) w koncie UKVI, bo to ułatwia automatyczne przedłużenia/konwersje. W profilach do sprawdzenia prawa do pracy/najmu usunięto datę wygaśnięcia pre-settled, by uniknąć błędów pracodawców. view-immigration-status.service.gov.uk
Najczęstsze pytania (FAQ)
Czy po 30.06.2021 r. wnioski są „zawieszone”?
Nie. Termin zasadniczy minął, ale spóźnione wnioski wciąż są przyjmowane przy „reasonable grounds”. Są też inne ścieżki (np. dołączanie do rodziny).
Co jeśli mój pre-settled „wygasa”?
Home Office automatycznie przedłuża go do 5 lat i może automatycznie nadać settled, jeśli spełniasz warunki – dostaniesz e-mail z potwierdzeniem. W przeciwnym razie możesz złożyć wniosek o settled samodzielnie po 5 latach.
Jakie zasady obowiązują nowych przyjazdów po 1.01.2021?
Obowiązują wizy (system punktowy), a pracodawcy muszą przeprowadzać right to work check na podstawie share code.
Jesteśmy członkiem
