Cukrzyca – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest cukrzyca?

Cukrzyca jest chorobą związaną z krwią, w której proces produkcji insuliny w organizmie ulega pogorszeniu, co prowadzi do wysokiego stężenia poziomu cukru we krwi u chorej osoby. Choroba nie jest śmiertelne i stosując odpowiednią dietę i ćwiczenia można ją kontrolować.

Najpoważniejszym problemem związanym z cukrzycą jest późne rozpoznanie choroby u dorosłych. Objawy cukrzycy stają się widoczne na wczesnym etapie, ale wiele osób je ignoruje, myląc je z objawami innych zaburzeń. Jeśli objawy te są długo ignorowane, może to prowadzić do powikłań naczyniowych, które mogą zakończyć się niepełnosprawnością lub przedwczesną śmiercią chorego.

Innym ważnym problemem w leczeniu cukrzycy jest fakt, że bywa ono nieskuteczne. Obecnie mamy doskonałe doustne leki hipoglikemiczne i nowoczesną insulinę, która może skutecznie kontrolować problem cukrzycy. Niestety, badania pokazały, że poziom cukru we krwi u większości pacjentów jest często znacznie wyższy niż być powinien.

Zarówno lekarze, jak i pacjenci ponoszą winę za niewłaściwe leczenie cukrzycy. Lekarze ze swojej strony nie zawsze zalecają najlepsze metody leczenia swoim pacjentom. Z drugiej strony pacjenci bagatelizują swoją chorobę. Wynika to z faktu, że cukrzyca sama w sobie nie powoduje bólu. Nie prowadzi też do natychmiastowych negatywnych skutków dla chorego. Takie obustronne zaniedbanie prowadzi do zwiększonego ryzyka rozwoju powikłań i postępu cukrzycy typu 2.

Typy cukrzycy i ich wpływ na zdrowie

U młodych ludzi lub u dorosłych z cukrzycą typu 1 zwykle następuje zmiana w małych naczyniach krwionośnych, które są odpowiedzialne za uszkodzenie oczu i nerek po wielu latach nieskutecznego leczenia.

Otyłość może również mieć poważny wpływ na chorego i prowadzić do cukrzycy typu 2. Na tym etapie choroba prowadzi do rozwoju przedwczesnej miażdżycy. Zwiększa to ryzyko zawału serca lub udaru u danej osoby. Objawy cukrzycy stają się wówczas poważne.

Miażdżyca naczyń kończyn dolnych jest również odpowiedzialna za rozwój tzw. stopy cukrzycowej. W tym przypadku naczynia krwionośne i nerwy pacjenta ulegają niewielkim zmianom, które zaczynają być widoczne na skórze. Wszystkie problemy zdrowotne związane z cukrzycą zwykle występują u pacjenta jednocześnie.

Czy cukrzyca jest dużym problemem społecznym w Wielkiej Brytanii?

Cukrzyca to ogromny problem rozwiniętych społeczeństw. Powagę choroby potwierdza częstość jej występowania u coraz większej liczby osób. Cukrzyca dotyczy ponad 19% dorosłych, co oznacza, że jedna na pięć osób jest narażona na duże ryzyko zachorowania w przyszłości na cukrzycę.

Szacuje się, że cukrzyca dotyka 4-5% całkowitej populacji w Wielkiej Brytanii. Na podstawie badań epidemiologicznych przeprowadzonych w ostatnich latach wiemy, że osoby w wieku powyżej 35 lat są szczególnie narażone na ryzyko, bo są aż dwa razy bardziej narażone na zachorowanie niż osoby poniżej 35 roku życia.

Kto jest podatny na zachorowanie na cukrzycę?

Niektóre osoby są bardziej podatne na rozwój cukrzycy niż inne. Jednym z ważnych czynników ryzyka choroby wydaje się być historia przypadków cukrzycy w rodzinie. Jeśli jedno z rodziców lub dziadków chorowało na cukrzycę, jest duże prawdopodobieństwo, że dziecko również zachoruje.

Otyłość jest kolejnym ważnym czynnikiem, który może wpływać na zwiększone zachorowanie na cukrzycę. Pomocne może być utrzymywanie diety niskocukrowej. Wprowadzanie aktywności fizycznej do swojego harmonogramu dnia zmniejsza ryzyko otyłości, które jest przecież ważnym prekursorem rozwoju cukrzycy typu II.

Założenie, że nie zachoruje się na cukrzycę, przy zastosowaniu odpowiedniej diety i ćwiczeń jest błędne. Naukowcy wciąż nie są całkowicie pewni, co tak naprawdę powoduje chorobę i nie należy lekceważyć możliwości wystąpienia cukrzycy, niezależnie od stylu życia.

Początkowe objawy cukrzycy nie są widoczne

Cukrzyca to bomba z opóźnionym zapłonem. Początkowo nie powoduje widocznych dolegliwości, podobnie jak niektóre inne choroby, jednak z czasem uszkadza ciało. Jednym z głównych problemów cukrzycy jest to, że ta choroba „nie boli”. Z powodu braku bezpośrednich problemów wielu pacjentów nie rozważa podjęcia skutecznego leczenia. Martwią się dopiero wtedy, gdy problem nasila się i pojawiają się komplikacje. Wielu ludziom trudno jest zrozumieć, że lepiej jest zapobiegać chorobom niż je leczyć.

Część winy za brak zainteresowania zapobieganiem i leczeniem cukrzycy można przypisać pozbawionym skrupułów pracownikom służby zdrowia. Przez wiele lat, służba zdrowia nie wprowadziła programów edukacji zdrowotnej dla dzieci i młodzieży, które miałyby na celu zachęcenie do dbania o własne ciało. Prawda jest taka, że najłatwiej nauczyć się zasad prawidłowego żywienia już we wczesnym okresie życia i w miarę dorastania rozwijać dobre nawyki, takie jak zdrowe odżywianie i podejmowanie aktywności fizycznej.

Może to pomóc w zapobieganiu otyłości, która jest jedną z głównych przyczyn cukrzycy. Niestety, faktem jest, że jeśli ludzie przekroczą pewien wiek, znacznie trudniej jest im zmienić istniejące nawyki i kontrolować swoją wagę.

Jaka jest świadomość społeczna odnośnie cukrzycy?

Świadomość społeczna na temat cukrzycy jest bardzo niska. Głównym problemem dla diabetyków są choroby serca, które powinny być one leczone jak najszybciej. Badania pokazują, że brak wiedzy o chorobie jest główną przyczyną ślepoty u pacjentów z cukrzycą. Analizy przeprowadzone u młodych ludzi z cukrzycą typu 1 wykazały, że brak wiedzy na temat choroby był ważnym czynnikiem ryzyka zachorowania na cukrzycę. Są to przyczyny cukrzycy, którym zdecydowanie można uniknąć.

Pozytywną rzeczą jest fakt, że obecnie w grupie młodych ludzi liczba nieświadomych pacjentów maleje. Aktywni, wykształceni ludzie z cukrzycą chcą żyć normalnie. Mają większą wiedzę na temat choroby i są świadomi, jak ważne jest efektywne jej leczenie. Ponieważ cukrzyca typu 2 stała się bardziej powszechna u osób starszych, także wśród nich wzrosła świadomość powikłań oraz dostępnych opcji leczenia.

Eksperci uważają, że edukacja i samoświadomość z czasem przyniosą bardziej wymierne rezultaty.

Objawy cukrzycy – na co zwrócić uwagę

Najczęstsze objawy cukrzycy to uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów. Dotyka to zwłaszcza stóp, których skóra staje się sucha i łatwo pęka. Choroba często powoduje uszkodzenie skóry i powstawanie wrzodów. Chory nie odczuwa bólu ani przerwania ciągłości tkanki, nawet podczas naciśnięcia na uszkodzony obszar. Zjawisko to często nazywane jest stopą cukrzycową.

Zmiany w naczyniach krwionośnych pod skórą nie są zwykle w porę wykrywane i odpowiednio leczone. Może to powodować proces zapalny, który wpływa na głębsze obszary stopy. Taki stan może być już wtedy zbyt zaawansowany, aby skutecznie móc go wyleczyć.

Dlatego często dochodzi niestety do amputacji kończyn dolnych u pacjentów z cukrzycą. Nieleczeni diabetycy mają siedem razy większe szanse na amputację kończyn niż inny pacjent, kiedy w grę wchodzi zapobiegnięcie rozprzestrzenienia się infekcji. Gdyby każdy chory na cukrzycę wiedział jak dbać o swoje stopy lub był pod opieką profesjonalnego opiekuna, wskaźnik problemów i uszkodzeń byłby znacznie niższy.

Stopa cukrzycowa – kto może pomóc diabetykowi?

Najlepszą pomoc pacjenci w zakresie tzw. stopy cukrzycowej mogliby uzyskać w dedykowanej klinice diabetologicznej. Po obejrzeniu stóp pacjenta, lekarz prowadzący diabetolog wie czy skierować pacjenta do chirurga ogólnego, chirurga naczyniowego czy ortopedy.

W niektórych placówkach dla diabetyków istnieją specjalne centra leczenia stóp dla chorych na cukrzycę, które mogą pomóc w leczeniu. Diabetolodzy we współpracy z innymi specjalistami opracowują leczenie dla chorych na cukrzycę.

Istnieją nawet specjalne zakłady obuwnicze, które dla pacjentów z problemami spowodowanymi tzw. „stopą cukrzycową” produkują dedykowane obuwie.

Cukrzycy skarżą się, że lekarze rzadko sprawdzają stan ich stóp

Diabetolodzy i lekarze innych specjalności sugerują, że lekarze rodzinni i opiekunowie powinni częściej badać stopy chorych. Powinni odbywać treningi związane z badaniem stopy chorego na cukrzycę. Stopy powinny być sprawdzane po kąpieli oraz podczas obcinania paznokci. Opiekunki osób starszych, które zajmują się chorymi na cukrzycę, powinny zwracać dużą uwagę zwłaszcza na tę ostatnią czynność. Powstawanie nieodwracalnych zmian w stopie jest zwykle właśnie konsekwencją nieprawidłowego przycinania paznokci.

Osoba, która cierpi na problemy związane ze stopami powinna mieć paznokcie obcinane w specjalny sposób. Chory na cukrzycę nie może pozwolić sobie na możliwie żadne ranki, z tego względu że proces gojenia się ran jest u niego wydłużony i utrudniony. Wielu diabetyków, zwłaszcza tych otyłych, nie jest w stanie zadbać o swoje stopy i to właśnie tutaj może pomóc profesjonalny opiekun.