Jak rozmawiać z osobą chorą na demencję starczą?

Dla osób cierpiących na starczą demencję to niestety tylko kwestia czasu by choroba postępowała, a pogorszenie stanu chorego było widoczne. Początkowo niewielkie problemy z pamięcią przekształcają się stopniowo w poważne wyniszczenie, które skutkuje w efekcie zatraceniem się cech indywidualnych chorego. Dlatego właśnie tak ważna jest umiejętność komunikowanie się z osobą chorą na otępienie.

Czasami osoby chorujące na starczą demencję nazywane są “pustymi skorupami”, co miałoby oznaczać, że są tyko cieniami osób, którymi byli kiedyś. Faktem jest, że demencja zmienia chorych i nie są już oni tymi samymi ludźmi, którymi byli zanim zachorowali, natomiast z pewnością nie są „pustymi skorupkami”. Mają jednak pewne problemy z komunikacją i z zamanifestowaniem ich wewnętrznego „ja”, które pozostaje przez to ukryte.

Dotarcie do takiej osoby wymaga wiele wysiłku i czasu, w niektórych przypadkach może to nawet nigdy nie nastąpić. Jednak im więcej wiemy o chorobie, tym więcej możemy zrobić by dostać się do wnętrza tej zamkniętej „skorupki”.

Jak aktywnie komunikować się z osobą chorą na demencję starczą?

Postarajmy się zrozumieć czym jest demencja starcza. Z czasem stan chorego na demencję będzie się pogarszał. Stopniowo, powoli, ale na pewno będzie coraz gorzej. Przygotujmy się zatem na to, że możemy mieć coraz poważniejsze trudności ze zrozumieniem chorego. Pogódźmy się zatem z faktem, że komunikacja będzie stawała się coraz trudniejsza.

• Miejmy świadomość lepszych i gorszych dni. Jak wszyscy ludzie, również i chorzy na demencję miewają lepsze i gorsze dni. Czasem może tylko te gorsze są trochę bardziej odczuwalne niż u zdrowych osób.
• Mówmy wyraźnie, ciepłym i spokojnym głosem. Uprzejmość jest z pewnością zawsze mile widziana. Unikajmy używania lekceważącego, pogardliwego i protekcjonalnego tonu.
• Starajmy się rozmawiać w cichym otoczeniu, gdzie nic nie będzie rozpraszać rozmówcy. Znalezienie cichego miejsca do rozmowy, bez “rozpraszaczy” może okazać się bardzo pomocne dla obu stron, by mogły się maksymalnie skupić na rozmowie.
• Słuchajmy aktywnie. Jeśli coś jest niejasne, warto to od razu wyjaśnić, zadając na przykład kilka dodatkowych pytań.
• Zwracajmy się do rozmówców po imieniu. Unikajmy zaimków typu “on” czy “ona”. Zamiast tego używajmy imion, szczególnie przy powitaniach.
• Używajmy komunikacji niewerbalnej.  Kontakt wzrokowy, mimika czy uśmiech mogą służyć za tysiąc słów, szczególnie w przypadkach zaawansowanej demencji. Kiwanie głową, potakiwanie, mruknięcie na potwierdzenie to także sposoby na komunikację. W pewnym momencie komunikacja niewerbalna może stać się jedynym pozostałym sposobem komunikacji.
• Unikajmy wielu wątków naraz. Pamiętajmy, że rozmawiamy z osobą chorą na demencję. Zrozumienie i połączenie ze sobą kilku wątków może okazać się dla niej trudne.
• Powtórzmy jeśli to konieczne. Powtarzanie to dobra praktyka: dobrze jest powtórzyć słowa rozmówcy, by upewnić się że właściwie go zrozumieliśmy; również nie ma nic złego w powtarzaniu naszych wypowiedzi, by mieć pewność, że zostaniemy właściwie zrozumiani.
• Nie starajmy się ciągle poprawiać swojego rozmówcy i unikajmy kłótni. Bezustanne poprawianie rozmówcy cierpiącego na demencję podczas rozmowy wydaje się bezcelowe, nawet jeśli wiemy, że nie ma racji. Czasami rozmowa sama w sobie ma większe znaczenie niż jej temat czy prawdziwość poruszanych zagadnień.
• Obecność jest kluczem. Czasami do pełni szczęścia brakuje jedynie obecności, towarzystwa. Wystarczy wtedy usiąść razem, być może potrzymać się za rękę. W takich chwilach słowa nie mają tak naprawdę znaczenia.
• Bądźmy cierpliwi. Dajmy swemu rozmówcy chwilę, by zrozumiał to co usłyszał i mógł spokojnie przygotować odpowiedź. Pamiętajmy, że może mieć pewne trudności z ubraniem własnych myśli we właściwe słowa.

 

Pamiętajmy, umiejętna i pozytywna komunikacja z osobą cierpiącą na demencję pomoże jej w utrzymaniu wysokiej samooceny, poczucia godności oraz własnej wartości. Używanie odpowiedniego języka ciała, utrzymywanie kontaktu wzrokowego oraz opiekuńcza postawa są bardzo ważne, by komunikacja odbywała się na satysfakcjonującym obie strony, wysokim poziomie.