opieka poliatywna

Opieka nad pacjentem paliatywnym

Co to jest opieka paliatywna?

Współczesna medycyna jest już w stanie rozprawić się z wieloma chorobami, które do jeszcze do niedawna były nieuleczalne. Jednak wciąż istnieje wiele chorób, których nawet przy najlepszej wiedzy medycznej nie da się niestety wyleczyć. W przypadku pacjentów dotkniętych taką nieuleczalną chorobą pomoc ogranicza się w mniejszym lub większym stopniu do zmniejszania dolegliwości i objawów bólowych, bez bezpośredniego leczenia przyczyny.

Termin medycyna paliatywna pochodzi od łacińskiego słowa „palium”, co oznacza płaszcz. Opieka paliatywna ma na celu zapewnienie specjalnie wyszkolonego zespołu lekarzy, pielęgniarek i innych specjalistów. Ich współpraca w przypadku pacjenta paliatywnego a na celu przywrócenia mu możliwości jak najlepszego funkcjonowania bez cierpienia. Tego typu opieka może być również wykonywana przez opiekuna z zamieszkaniem, a więc nie tylko przez lekarzy i pielęgniarki.

W kręgu zainteresowań opieki paliatywnej, hospicyjnej oraz leczenia paliatywnego znajduje się nie tylko pacjent z nowotworem. Pacjentem paliatywnym może być również osoba cierpiąca na inne niż nowotwór choroby. Chodzi tutaj o postępujące choroby, w przypadku których rokowania nie dają żadnych szans na wyleczenie. Należą do nich choroby neurologiczne, niewydolność wielonarządowa lub stany pacjentów po udarze.

pacjent poliatywny

Problemy występujące w opiece paliatywnej

W wielu przypadkach paliatywny pacjent nie może opuścić łóżka i potrzebuje pomocy podczas jedzenia posiłków oraz podczas odwiedzania toalety. Opiekun takich pacjentów musi być przygotowany na:

  • codzienną wymianę wkładek lub pieluch dla dorosłych,
  • zmianę pozycji,
  • klepanie,
  • pasaż,
  • pielęgnację odleżyn.

Odleżyny są szczególnym zagrożeniem dla tej grupy pacjentów, z powodu unieruchomienia. Choroba może prowadzić do niedoboru białka i niszczenia tkanek ciała.

Odżywanie pacjenta paliatywnego może być utrudnione z powodu zaburzeń układu pokarmowego. Należą do nich silne kwasy, pojawiające się w jamie ustnej (często występujące jako powikłanie przy przyjmowaniu leków), nudności, wymioty i zaparcia. Jeśli odżywianie doustne nie zapewnia pacjentowi odpowiedniej ilości kalorii, witamin i pierwiastków śladowych, często konieczne jest karmienie pacjenta przez sondę do żywienia dojelitowego.

Do sondy dodaje się mieszane jedzenie, wzbogacone o wysokokaloryczne suplementy: masło, mleko i cukry. Ta forma karmienia jest znacznie mniej przyjemna dla pacjenta i może być nieco bolesna, ale często jest konieczna. Pacjent paliatywny wymaga również odpowiedniego leczenia, odpowiedniej kontroli bólu i zmian opatrunku. Wszystkie te czynności są zwykle wykonywane przez opiekuna z zamieszkaniem, czyli live-in carer.

opiekunka leki

Jak rozmawiać z pacjentem paliatywnym?

Opieka nad chorym, który jest świadomy swojej nieuchronnej śmierci, jest bardzo trudna. Świadomość nieuchronnego przemijania zmusza często do myślenia o własnych poglądach, przekonaniach i zwyczajach. Ludzie wymagający opieki paliatywnej są zwykle w zaawansowanym wieku i mają wiele życiowego doświadczenia i mądrości, pomimo słabnącej pamięci. Bardzo często powstaje silna więź pomiędzy pacjentem a opiekunem, która bywa silniejsza, niż można by się tego spodziewać. Kiedy dwoje ludzi jest związanych codziennymi sytuacjami, nietrudno jest o wytworzenie silnej więzi.

Z powodu świadomości nieuchronnej śmierci cierpi nie tylko sam pacjent. Opiekun również cierpi, nawet jeśli początkowo nie czuje silnej więzi ze swoim podopiecznym. Dla wielu osób mówienie o śmierci jest bardzo trudne. Dyskusja o niej nie jest bowiem czymś powszechnym w naszym codziennym życiu. Odrzucamy ją i sprawy związane ze świadomością śmierci i odsuwamy je od siebie. To pomaga nam cieszyć się życiem i być szczęśliwymi.

W większości rozmów z nieuleczalnie chorymi wielu z nas próbuje zaprzeczyć chorobie, pocieszać pacjenta i zapewniać go, że wyzdrowieje. Jednak pacjenci paliatywni nie potrzebują fałszywych zapewnień, że śmierć nie nadejdzie. Zwykle chcą o tym dyskutować, znaleźć jakieś sposoby na oswojenie się z myślą o śmierci i przyzwyczajenie się do niej. Szczere rozmowy z chorymi i słuchanie ich potrzeb, pragnień i wspomnień to często najlepsze, co możemy zrobić, aby im pomóc.

Chociaż opiekun może nie być w stanie dać pacjentowi nadziei na całkowite wyleczenie, może on dać jej wiele innych niezwykle ważnych rzeczy w stanie terminalnym. Zwykle są to drobne gesty, na przykład: towarzystwo drugiego człowieka, wsparcie emocjonalne, pociecha, właściwa opieka, możliwość wspominania starych czasów czy ulga w bólu. Jeśli pacjent jest religijny, dużym wsparciem może okazać się wspólna modlitwa.

osoba po udarze

Pacjent paliatywny — proces pielęgnowania

Do głównych zadań opiekuna osoby terminalnie chorej jest:

  • Pomoc w złagodzeniu cierpienia psychicznego i duchowego pacjenta
  • Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów społecznych
  • Zapewnienie edukacji zdrowotnej dla osób objętych opieką, członków ich rodzin oraz ich gości
  • Uśmierzanie przytłaczającego bólu pacjenta
  • Wspieranie rodzin podczas choroby i żałoby
  • Objawowe leczenie innych dolegliwości somatycznych i zapewnianie opieki
  • Klasyfikacja pacjenta paliatywnego

Pacjent paliatywny — definicja

Opieka paliatywna jest udzielana pacjentom, którzy są śmiertelnie chorzy. Dlatego pacjent paliatywny spełnia pewne szczególne wymagania.

Pacjent paliatywny — opis:

  • Diagnoza medyczna terminalnej fazy choroby przez lekarza hospicjum
  • Udokumentowane zakończenie leczenia przyczynowego
  • Zgoda pacjenta lub jego rodziny na piśmie

Opieka paliatywna jest zwykle świadczona w domu pacjenta. W przypadku nasilenia się dolegliwości, w których niemożliwe jest zapewnienie opieki w domu, pacjenci kierowani są do hospicjów na oddział stacjonarny lub paliatywny najbliższego szpitala.

szpital opieka poliatywna

Długoterminowa opieka

Opieka długoterminowa to tymczasowe lub nieokreślone świadczenie usług pielęgniarskich i opiekuńczych pacjentowi. Obejmuje to również udzielanie pomocy i wsparcia osobom przewlekle chorym lub niepełnosprawnym. Opieka długoterminowa jest szczególnie ważna w społeczeństwach, w których średnia życia wydłuża się z roku na rok. Naturalny proces starzenia się i wiele ukrytych, wolno postępujących chorób (np. miażdżyca, osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów lub otępienie) nieuchronnie prowadzą do zwiększonej zależności od opieki długoterminowej.

Organizacja opieki długoterminowej

Długoterminową opiekę paliatywną może być świadczona w domu. Pacjenci kwalifikujący się do opieki w domu nie wymagają hospitalizacji. Domową opiekę stacjonarną można również stosować u pacjentów, którzy z różnych powodów nie chcą przebywać w placówkach opieki długoterminowej. Opieka paliatywna może być świadczona w określonych warunkach zdrowotnych wymagających intensywnej opieki pielęgniarskiej i realizowania jest we współpracy z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.