Zaburzenia lękowe u osób starszych

Zaburzenia lękowe u osób starszych to poważny i powszechny problem, o którym wciąż za mało się mówi. Często słyszymy o chorobach starczych, jednak rzadko poruszane są kwestie, takie jak zaburzenia nerwicowe i choroby psychiczne wieku starczego, zmiany osobowości w starszym wieku, czy agresja u starszych ludzi.

My, wraz ze specjalistami z zakresu medycyny, uważamy jednak, że zdrowie psychiczne i fizyczne są ze sobą powiązane. Dlatego najwyższa pora zlikwidować kolejne szkodliwe tabu i porozmawiać o chorobach i dolegliwościach psychicznych, jakie dotykają naszych seniorów.

Zaburzenia lękowe i nerwicowe u osób starszych – przyczyny

Jesień życia to niełatwy czas. Przekroczenie progu starości jest niestety okresem wielu zmian zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. To czas, w którym u większości ludzi występuje wiele czynników ryzyka zaburzeń psychicznych spowodowanych zmianą trybu życia, dezaktywizacją zawodową, naturalnymi zmianami w organizmie oraz większą ilością czasu wolnego.

Starość nieczęsto wiąże się z mniejszą socjalizacją, a także samotnością wynikającą z utraty bliskich, czy to z powodu śmierci, mniejszego zaangażowania w życie społeczne lub rodzinne, czy zmiany środowiska seniora. Dodajmy do tego dolegliwości fizyczne, choroby przewlekłe, ból i konieczność długoterminowego zażywania silnych leków i mamy gotowy przepis na depresję, apatię, nerwicę, czy zaburzenia lękowe u osób starszych – choroby psychiczne wieku starczego.

Najczęstsze choroby psychiczne wieku starczego

Uwzględniając psychopatologię wieku podeszłego oraz kryteria klasyfikacji ICD-103 przyjętej przez specjalistów Światowej Organizacji Zdrowia, choroby psychiczne wieku starczego dzieli w następujący sposób:

• Organiczne zaburzenia psychiczne

W tej grupie znajduje się otępienie w chorobie Alzheimera i demencji, otępienie naczyniowe, czy organiczny zespół amnestyczny.

• Zespoły zaburzeń świadomości

Zaburzenia świadomości to majaczenie, splątanie, halucynoza organiczna, organicznie uwarunkowane zaburzenia osobowości i zachowania, zaburzenia nastroju, zmiany osobowości w starszym wieku, takie jak agresja, apatia.

• Zaburzenia nerwicowe, lękowe i  związane ze stresem 

W tej kategorii znajdują się zaburzenia nerwicowe, hipochondryczne, fobie, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, czy zaburzenia lękowe u osób starszych/

• Zaburzenia behawioralne

W tej kategorii znajdują się zaburzenia odżywiania się, nieorganiczne zaburzenia snu, nadmierny popęd seksualny.

• Zaburzenia lękowe u osób starszych

Zaburzenia lękowe u osób starszych są mniej powszechne niż w przypadku młodych, jednak ich objawy i konsekwencje mogą być poważniejsze dla starszych organizmów. Osoby starsze z uwagi na większą izolację społeczną są szczególnie narażone na fobie, zwłaszcza społeczne oraz zmiany osobowości nimi wywołane, zaburzenia lękowe uogólnione, związane z chorobą lub z epizodami ataków paniki. Zaburzenia lękowe wiążą się z długotrwałym uczuciem lęku, niepokoju i stresu, dlatego mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego.

Zaburzenia depresyjne u osób starszych

Osoby starsze równie często jak na zaburzenia nerwicowe i lekowe, cierpią na depresję i związaną z nią apatię. Wśród zaburzeń depresyjnych, które szczególnie często dotykają seniorów, rozróżnia się także dystymię, dezorganizującą zaburzenia regulacji emocji. Dodatkowo seniorzy często cierpią na depresję psychotyczną związaną z poszukiwaniem winnego i chęci ukarania wyimaginowanego przeciwnika.

Zaburzenia nerwicowe u osób starszych

Zaburzenia nerwicowe są powiązane z dolegliwościami lękowymi, a niektórzy twierdzą, że są nawet ich wyższym stadium. Spośród najczęstszych zaburzeń nerwicowych wymienia się nerwice lękowe, natręctw, depresyjną, neurasteniczną oraz histeryczną. Wszystkie te typy mają ogromny wpływ na system nerwowy, i mogą objawiać się niepożądanymi zrachowaniami, takimi jak agresja u osób starszych.

Zaburzenia lękowe u osób starszych – leczenie

Zmiany osobowości w starszym wieku są normalnym elementem starzenia się i dorastania. Należy jednak bacznie obserwować seniora i identyfikować niewspółmierne do sytuacji zachowania i emocje, zwłaszcza te, które się powtarzają. Nie warto jednak samodzielnie podejmować się diagnostyki chorób psychicznych, ponieważ nieodpowiednio dobrana terapia, czy diagnoza mogą mieć zgubne skutki. Dlatego poleca się regularne kontrole u psychologa, a także otwartą komunikację z seniorem na temat jego stanu mentalnego.

Czasami zaburzenia psychiczne wywołane są skutkami ubocznymi przyjmowanych leków i leczenie polega na wyeliminowaniu szkodliwych preparatów, a czasami to nasz organizm nie produkuje wystarczającej ilości hormonów potrzebnej nam do normalnego funkcjonowania, w innych wypadkach warto przepracować traumy z psychoterapeutą. Dlatego tak ważne jest propagowanie wiedzy z zakresu psychologii i psychiatrii i tłumaczenie seniorom, że problemy psychiczne, to takie same dolegliwości, jak każde inne, a sięgnięcie po pomoc to żaden wstyd, a wręcz przeciwnie, wielka siła i odwaga!